Το Τεχνητό Κατασκεύασμα των Αθηνών 3ο μέρος

Αρχίστε από το 1ο μέρος


Η Μικρασιατική Εκστρατεία

Ο έλεγχος των στενών των Δαρδανελίων και του Βοσπόρου ήταν πολύ μεγάλης στρατηγικής σημασίας για τις δυνάμεις της Αντάντ κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Όποιος τα κατέχει, ελέγχει το πέρασμα δια ξηράς από Ευρώπη προς Ασία και δια θαλάσσης από Μαύρη Θάλασσα προς τη Μεσόγειο.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο που για την επίτευξη αυτού του στόχου οι Αγγλογάλλοι έκαναν την πιο αιματηρή πολεμική επιχείρηση του ανατολικού μετώπου.
Στις συγκρούσεις κατά την απόβαση της Καλλίπολης και μετά (1915) είχαν περί τις 214.000 νεκρούς και οι Οθωμανοί περί τις 110.000. Όπως ήταν φυσικό, μετά την λήξη του πολέμου δεν θα ήθελαν να χάσουν αυτό τον έλεγχο. Αυτός ήταν ο λόγος που τους οδήγησε να παραχωρήσουν την Ανατολική Θράκη (πλην Κωνσταντινούπολης) στο πιστό προτεκτοράτο τους στη περιοχή, την Ελλάδα.
Σ’ αυτό συνηγορούσε και το γεγονός ότι περίπου το 30% των κατοίκων της περιοχής ήταν ελληνορθόδοξοι. Η διεθνής κοινότητα πιο εύκολα θα δέχονταν αυτή τη λύση. Τα ρομαντικά φιλελληνικά αισθήματα της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης εκείνης της εποχής –και σίγουρα όχι τα της σημερινής- επίσης βοηθούσαν σ’ αυτή την κατεύθυνση
Έτσι κάλεσαν τον Βενιζέλο να εγκαταστήσει στρατιωτικές δυνάμεις στην περιοχή.
Ο άλλος στόχος ήταν ο έλεγχος της σιδηροδρομικής γραμμής που συνέδεε την Κωνσταντινούπολη με την Βαγδάτη, δηλαδή τα πετρέλαια της Εγγύς Ανατολής.
Η επίτευξη αυτού του στόχου δεν μπορούσε να πραγματοποιηθεί με ένα κράτος μικρών δυνατοτήτων, όπως ήταν η Ελλάδα. Μπορούσε, όμως, να χρησιμοποιηθεί αυτή ως μοχλός πίεσης.

Στις 30 Οκτωβρίου 1918 η ηττημένη Οθωμανική Αυτοκρατορία αναγκάζεται να υπογράψει ανακωχή στο Μούδρο της Λήμνου.
Οι όροι ήταν ταπεινωτικοί και καταργούσαν κάθε ίχνος εθνικής ανεξαρτησίας του τουρκικού λαού.
Μεταξύ των όρων ήταν:
- Ο έλεγχος των Στενών του Βοσπόρου περνούσε στον αρμοδιότητα των συμμάχων της Αντάντ, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα,
- αποστρατεύονταν ο οθωμανικός στρατός και ο Σουλτάνος διατηρούσε το δικαίωμα να διατηρεί δυνάμεις μόνο για τη διατήρηση της εσωτερικής τάξης,
- ο στόλος και όλο το στρατιωτικό υλικό παραδίδονταν στους συμμάχους,
- οι οθωμανικές επαρχίες της Μεσοποταμίας (Ιρακ), Συρίας, Κιλικίας, Υεμένης , Χετζάζης, Αρμενίας γίνονταν ανεξάρτητα κράτη υπό την κηδεμονία των συμμάχων της Αντάντ, κλπ.
Διασωζόταν το καθεστώς του Σουλτάνου, αλλά μετατρέπονταν σε τοποτηρητή των συμφερόντων των Δυτικών.

Οι όροι, όμως, δεν γίνονται δεκτοί από τον ίδιο τον τουρκικό λαό, ο οποίος αρχίζει να αντιδρά με επικεφαλής αξιωματικούς του στρατού που αρνούνται να παραδώσουν τον οπλισμό των μονάδων τους και δεν πειθαρχούν στις εντολές του Σουλτάνου. Στις κεντροανατολικές επαρχίες της Μικράς Ασίας αρχίζει να δημιουργείται αντιστασιακό κίνημα, το οποίο είναι πονοκέφαλος για τους Δυτικούς. Ο Σουλτάνος στέλνει δυνάμεις για να το αντιμετωπίσει, χωρίς όμως αποτέλεσμα.
Οι Δυτικοί σύμμαχοι φοβούνται την ανάπτυξη ισχυρού τουρκικού αντιαποικιακού κινήματος και προσπαθούν να προλάβουν την ανάπτυξή του.

Έτσι στις 6 Μαϊου 1919 το Ανώτατο Συμμαχικό Συμβούλιο αποφασίζει την αποστολή στην περιοχή της Σμύρνης ελλαδικού εκστρατευτικού σώματος.
Το σώμα ξεκίνησε βεβιασμένα από τη Μακεδονία χωρίς τις απαραίτητες προετοιμασίες, καθώς οι σύμμαχοι είχαν εξασφαλίσει την υποχώρηση των δυνάμεων του Σουλτάνου. Έτσι στις 15 Μαϊου 1919 γίνεται η αποβίβαση στη Σμύρνη.
Επίσημη δικαιολογία είναι η προστασία των χριστιανικών πληθυσμών της περιοχής. Αυτό στην Ελλάδα μεταφράζεται σε «προστασία του Ελληνισμού»

Το «Ελληνικό Γένος»


«Οι ελληνικές κοινότητες ελέγχουν, πριν το 1922, το 50% του κεφαλαίου του επενδεδυμένου στη βιομηχανία της Αυτοκρατορίας, το 60% των θέσεων εργασίας στους μεταποιητικούς κλάδους. Κυριαρχούν απόλυτα στο εισαγωγικό και το εξαγωγικό εμπόριο. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι το 1914 το 46% από τούς ιδιοκτήτες τραπεζών και τραπεζίτες στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν Έλληνες. Την ίδια χρονιά από τις 6.507 βιομηχανίες και βιοτεχνίες της Αυτοκρατορίας το 49% ανήκε σε Έλληνες. Το 1914 πάλι, Έλληνες ήταν το 52% των γιατρών, το 49% των φαρμακοποιών, το 52% των αρχιτεκτόνων, το 37% των μηχανικών και το 29% των δικηγόρων της Αυτοκρατορίας. Οι Ρωμιοί μαθητές αντιπροσωπεύουν σε απόλυτους αριθμούς το διπλάσιο σχεδόν των Μουσουλμάνων μαθητών σε όλη την Αυτοκρατορία. Η ελληνική γλώσσα είχε γίνει η γλώσσα των εμπόρων και της καλής κοινωνίας, σε βαθμό που σημαντικό ποσοστό Ρωμιών αγνοούσε την τουρκική.»

Κατέθεσα το παραπάνω απόσπασμα από παλιά ανάρτηση του μπλογκ «παρε-δώσε», για να έχουμε μια εικόνα του πόσο «καταπιεσμένοι» και «υπόδουλοι» ήταν οι «Έλληνες», δηλαδή οι ελληνόφωνοι Ρωμιοί της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, πριν τους Βαλκανικούς Πολέμους, τον Α’ Παγκόσμιο και τη Μικρασιατική Εκστρατεία.
Αυτό οφείλεται στα προνόμια που παραχώρησε ο Μωάμεθ ο Πορθητής μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 στο Ρωμαϊκό Γένος (Ρουμ Μιλιέτ) του οποίου εκπρόσωπος προ του Σουλτάνου θα είναι ο Πατριάρχης και οι κατά τόπους Δεσποτάδες.
Τα προνόμια βέβαια παραχωρήθηκαν έναντι των υπηρεσιών που δεσμεύτηκε να προσφέρει η Ρωμιοσύνη (το Ρουμ Μιλιέτ) στην Οθωμανική εξουσία. Αυτές οι υπηρεσίες έγιναν το βασικό στήριγμα των Οθωμανών κατακτητών στη Μικρά Ασία και τα Βαλκάνια και γι’ αυτό μας αφορούν άμεσα.
Η βυζαντινή ελληνική γλώσσα έγινε η δεύτερη επίσημη γλώσσα της Αυτοκρατορίας, ενώ το δέλεαρ των προνομίων θα κάνει πολλούς αλλοεθνείς να ενταχθούν σ’ αυτό το Γένος.
Αυτοί οι συνεργάτες των κατακτητών που αμείφθηκαν με τα προνόμια, τα οποία τους έδωσαν τη δυνατότητα να διοικούν, να πλουτίζουν και να μορφώνονται, θα αποτελέσουν το ιδεολογικό και πολιτικό υπόβαθρο του Ρωμαϊκού Γένους, που είναι γνωστό και ως Ρωμιοσύνη.
Κυρίως μετά τη Γαλλική Επανάσταση (1789), στην Ευρώπη αναπτύσσεται ο ρομαντικός εθνικισμός, που αντιπροσωπεύει την χειραφέτηση των ευρωπαϊκών εθνών και δεν έχει τα σύγχρονα σοβινιστικά χαρακτηριστικά του εθνικισμού.
Εκεί ως γνωστό άρχισε να αναπτύσσεται και ο ρομαντικός φιλελληνισμός χάρη στην αρχαιολατρεία των αστών και των διανοουμένων.
Αυτός ο ευρωπαϊκός ρομαντικός φιλελληνισμός, λόγω γεωγραφικής θέσης και γλώσσας, θα αρχίσει να επιρρεάζει τη Ρωμιοσύνη και να τη μετατρέπει σταδιακά σε Ελληνισμό.
Κατά την περίοδο της Μικρασιατικής Εκστρατείας τα δύο μη εθνικά ιδεολογήματα είναι πλέον ταυτόσημα και από πολιτικοπολιτισμικά έχουν ήδη μετατραπεί σε εθνικά με χαρακτηριστικά καταγωγής (γένους).
Είναι δηλαδή ήδη έτοιμα προς πολιτική εκμετάλλευση από τις πολιτικές εξουσίες. Είναι διαχρονικός ο κανόνας που εφαρμόζουν οι πολιτικές εξουσίες με τη διάβρωση, τη χειραγώγηση και την χρησιμοποίηση των ιδεολογικοπολιτικών ρευμάτων προς εξυπηρέτηση πολιτικών επιδιώξεων.
Η Μεγάλη Ιδέα που έχει ήδη καλλιεργηθεί στην Ελλάδα είναι ένα πρώτης τάξης ιδεολόγημα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην παρούσα περίπτωση.
Η Μεγάλη Ιδέα ταυτίζεται απόλυτα με τις επιδιώξεις των Δυτικών αποικιοκρατικών καθεστώτων.
Σύμφωνα με την επίσημη οθωμανική στατιστική του 1910, οι Ρωμαιορθόδοξοι αποτελούν το 16,4% των κατοίκων της Μικράς Ασίας, ενώ σύμφωνα με την απογραφή του Πατριαρχείου του 1912 αποτελούν το 18,4%.

Οι σκοποί και οι συνέπειες της εκστρατείας

Η εγκατάσταση ελλαδικών στρατευμάτων στη Μ. Ασία εξοργίζει ακόμη περισσότερο τον τουρκικό λαό και τον ωθεί στις τάξεις του εθνικοαπελευθερωτικού πλέον κινήματος των Νεοτούρκων.
Ένα μήνα μετά, αντάρτικα σώματα ανακαταλαμβάνουν προσωρινά την Προύσα και το Αϊδίνιο, κάτι που κάνει τους Δυτικούς να συνειδητοποιήσουν ότι το κίνημα συνεχώς δυναμώνει και απειλεί να τους ανατρέψει τα σχέδια.
Η Ελλάδα προκειμένου να δείξει ότι είναι αξιόπιστος χωροφύλακας στην περιοχή, αναγκάζεται να στείλει και άλλα στρατεύματα.

Στις 25 Ιουλίου 1919 συγκαλείται στο Ερζερούμ το πρώτο εθνικό συνέδριο των Τούρκων. Με διακήρυξή του ζητάει μεταξύ άλλων την απομάκρυνση των δυνάμεων κατοχής από όλη τα εδάφη της Μικράς Ασίας.
Τέτοιες δυνάμεις φυσικά είναι πρώτα και κύρια οι ελλαδικές. Ακόμα και οι ίδιες τους αυτοαποκαλούνται έτσι. Ο διοικητής του ελλαδικού εκστρατευτικού σώματος υπογράφει όλες της αποφάσεις του ως «Διοικητής των Δυνάμεων Κατοχής».
Ο Σουλτάνος αναγκάζεται να προκηρύξει εκλογές οι οποίες γίνονται το Δεκέμβριο του 1919 και στις οποίες επικρατούν πανηγυρικά οι Νεότουρκοι.
Αυτό έδειξε στους Δυτικούς τη μεγάλη επιρροή των Νεοτούρκων, οι οποίοι αρνούνται να δεχθούν τους όρους της Ανακωχής του Μούδρου.
Οι Δυτικοί προκειμένου να επιβάλουν την πολιτική τους, ανατρέπουν πραξικοπηματικά τη νέα κυβέρνηση το Μάρτιο του 1920 και διαλύουν το νόμιμα εκλεγμένο κοινοβούλιο.
Πολλοί εκλεγμένοι βουλευτές συνελήφθησαν και εξορίστηκαν στη Μάλτα.
Όσοι διέφυγαν σχημάτισαν κυβέρνηση στην Άγκυρα με επικεφαλής τον
Κεμάλ Ατατούρκ.

Η υπογραφή της οριστικής Συνθήκης με την ηττημένη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου καθυστερεί λόγω των ανταγωνισμών των νικητριών δυνάμεων. Μόνο όταν υπογράφεται μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας η Συμφωνία του Σαν Ρέμο (Απρίλιος 1920) για το μοίρασμα των πετρελαίων της πρώην οθωμανικής επικράτειας, ανοίγει ο δρόμος για την υπογραφή της τελικής Συνθήκης με το Σουλτάνο.
Οι σύμμαχοι που μέχρι τότε δεν επέτρεπαν στο ελλαδικό εκστρατευτικό σώμα να επεκταθεί και να χτυπήσει το αντάρτικο κίνημα, αρχίζουν να πιέζονται έντονα από αυτό τον Μάϊο του 1920 στον Βόσπορο και την Κιλικία.
Έτσι, προκειμένου να ανακουφιστούν από αυτές τις επιθέσεις, δίνουν εντολή στις ελλαδικές δυνάμεις να επιτεθούν (Ιούνιος 1920) κατά των επαναστατών.

Τον Αύγουστο του 1920 υπογράφεται τελικά μεταξύ συμμάχων και Σουλτάνου η Συνθήκη των Σεβρών με την οποία ουσιαστικά επικυρώνονται οι όροι της ανακωχής του Μούδρου και η δημιουργία της Μεγάλης Ελλάδας των Πέντε Θαλασσών και των δύο Ηπείρων.
Τη Συνθήκη όμως αυτή δεν την αναγνωρίζει η κυβέρνηση της Άγκυρας.

Το επόμενο διάστημα οι συνθήκες αρχίζουν να μεταβάλλονται ραγδαία.
Στις 4 Οκτωβρίου 1920 επισκέπτεται την Άγκυρα Σοβιετική αντιπροσωπεία και αρχίζει συνομιλίες που καταλήγουν στη σύναψη Συνθήκης Φιλίας στις 21 Μαρτίου 1921.
Αυτό ανησυχεί τους Δυτικούς, οι οποίοι φοβούνται μήπως με την εχθρική τους στάση ρίξουν το νεοτουρκικό κίνημα στην αγκαλιά των Σοβιετικών και αρχίζουν τις επαφές προκειμένου να πετύχουν συμβιβασμό μαζί του. Εκ των πραγμάτων είναι αναγκασμένοι σε παραχωρήσεις προς αυτό, κυρίως σε θέματα εθνικής κυριαρχίας, κάτι που έχει άμεση σχέση με το ελλαδικό εκστρατευτικό σώμα.
Η Ελλάδα αντιλαμβάνεται την αλλαγή των διπλωματικών δεδομένων και ότι ο καιρός κυλάει εις βάρος της.
Προκειμένου να εξαναγκάσει τους Τούρκους σε συμβιβασμό μαζί της, επιχειρεί απεγνωσμένη επίθεση προς την Άγκυρα. Ηττάται όμως στον Σαγγάριο και αναγκάζεται να οπισθοχωρήσει προς το Εσκι Σεχίρ (Αύγουστος – Σεπτέμβριος 1921)
Στις 20 Οκτωβρίου 1921 υπογράφεται Γαλλοτουρκική συμφωνία, βάσει της οποίας οι Γάλλοι εκκενώνουν την Κιλικία και παραδίνουν οπλισμό στους Τούρκους.
Όταν στις 21 Οκτωβρίου 1921 ο πρωθυπουργός Δ. Γούναρης επισκέπτεται το Παρίσι, οι Γάλλοι του ζητούν να αποχωρήσει από τη Μικρά Ασία και τμήμα της Ανατολικής Θράκης.
Με απλά λόγια οι Γάλλοι πέτυχαν το σκοπό τους με την αναγνώριση της κηδεμονίας τους στη Συρία και τον Λίβανο και δεν χρειάζονται πλέον την Ελλάδα.
Αθέτησαν τις υποσχέσεις τους προκειμένου αυτή να εισέλθει στον πόλεμο στο πλευρό τους. Μοναδικός πλέον σύμμαχος της Ελλάδας παραμένει μόνο η Αγγλία, η οποία ανά πάσα στιγμή μπορεί να συμπεριφερθεί όπως η Γαλλία.

Στις 22 Μαρτίου 1922 αρχίζει στο Παρίσι η διάσκεψη υπουργών Εξωτερικών Γαλλίας, Αγγλίας, Ιταλίας, η οποία προτείνει ανακωχή, την οποία απορρίπτουν οι Τούρκοι και απαιτούν την άμεση αποχώρηση των στρατευμάτων κατοχής.
Η Ελλάδα ζητάει την άδεια από τους συμμάχους να καταλάβει στρατιωτικά την ίδια την Κωνσταντινούπολη, αλλά το αίτημά της απορρίπτεται.
Είναι ολοφάνερο πλέον ότι η Ελλάδα είναι αδύνατο να κρατήσει τα εδάφη που κατέχει μέχρι το ύψος του Εσκι Σεχίρ. Οι Άγγλοι, όμως, της διαμηνύουν πως δεν πρέπει να υποχωρήσει, γιατί αυτό θα αποδυναμώσει την διαπραγματευτική θέση της Ελλάδας, επιχείρημα που φαίνεται πολύ λογικό.
Η πραγματικότητα, όμως, είναι ο έλεγχος των πετρελαίων της Εγγύς Ανατολής.
Οι πολεμικές επιχειρήσεις εκ μέρους των συμμάχων στη Μικρά Ασία γίνονται πλέον μόνο από τις ελλαδικές δυνάμεις. Ο Κεμάλ γνωρίζει ότι με μικρή έστω συμμετοχή σ’ αυτές των συμμάχων, δεν θα μπορέσει να υπερασπιστεί ούτε την πρωτεύουσά του την Άγκυρα. Άρα είναι αναγκασμένος να επιδιώξει συνδιαλλαγή με αυτές και κυρίως πρέπει να κρατήσει μεγάλο μέρος των τουρκικών δυνάμεων στη δυτική Μικρά Ασία.
Έτσι οι μικρές τουρκικές δυνάμεις στην ανατολή επιτρέπουν την εύκολη εφαρμογή του αγγλικού σχεδίου για τις πετρελαιοφόρες περιοχές.
Ήδη είχαν καταλάβει τη Μεσοποταμία και οργάνωναν το υπό την πλήρη κηδεμονία τους νέο Ιρακινό κράτος.

Στις αρχές Αυγούστου 1922 οι Άγγλοι ζητούν από την Ελλάδα να ξεπληρώσει τα χρέη της.(?)
Στις 26 Αυγούστου 1922 οι τουρκικές δυνάμεις με αιφνιδιαστική αντεπίθεση σπάνε το ελλαδικό μέτωπο και αναγκάζουν σε άτακτη φυγή τον ελλαδικό στρατό.
Σε δύο εβδομάδες φτάνουν στη Σμύρνη με τα γνωστά επακόλουθα.
Όλο αυτό το διάστημα οι τελευταίοι εναπομείναντες σύμμαχοι της Ελλάδας, οι Άγγλοι, δεν βοηθούν, δημιουργώντας έστω κάποια όξυνση με τους Κεμαλικούς στην περιοχή του Βοσπόρου, ώστε αυτοί να μην επιδοθούν ανενόχλητοι στην καταδίωξη του ελλαδικού στρατού.
Το ίδιο διάστημα χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία ο υπό την αγγλική καθοδήγηση Ιρακινός στρατός καταλαμβάνει τις πετρελαιοφόρες περιοχές της Μοσούλης, όπου πλειοψηφούν οι Κούρδοι. Στις 10 Οκτωβρίου θα υπογραφεί και η Αγγλοϊρακινή συμφωνία με την οποία θα εξασφαλιστεί η εκμετάλλευση των περτελαίων του νέου κράτους από τους Δυτικούς.

Μετά την κατάρρευση του μικρασιατικού μετώπου, οι σύμμαχοι κάνουν επαφές για τη σύναψη ανακωχής με τις Κεμαλικές δυνάμεις στα Μουδανιά. Καθορίζουν τους όρους, ως πραγματικοί κηδεμόνες της Ελλάδας, πριν φτάσει η ελλαδική αντιπροσωπεία.
Έτσι η αντιπροσωπεία αρνείται να υπογράψει την ανακωχή (3 Οκτ.1922), υποστηρίζοντας ότι δεν έχει τέτοια εξουσιοδότηση από την κυβέρνηση, η οποία όμως στις 14 Οκτωβρίου 1922 στέλνει τηλεγράφημα, με το οποίο δηλώνει ότι αποδέχεται τους όρους.
Μέσα σε 15 ημέρες ο ελλαδικός στρατός υποχρεώνεται να εγκαταλείψει, όχι μόνο τη Μικρά Ασία, αλλά και την Ανατολική Θράκη και μάλιστα μαζί με τους ρωμαιορθόδοξους πληθυσμούς.Η Μικρασιατική Εκστρατεία ήταν μια πολιτική κίνηση των συμμάχων, που πάτησε στον μεγαλοϊδεατισμό που είχε καλλιεργηθεί στην Ελλάδα.
Όπως το έθεσε ο τότε υπουργός πολέμου της Αγγλίας, Ουίνστον Τσώρτσιλ στα απομνημονεύματά του, η Μικρασιατική Εκστρατεία ήταν «ένας πόλεμος που έπρεπε να διεξαχθεί μέσω εξουσιοδοτημένου αντιπροσώπου», οι πόλεμοι δε «που διεξάγονται κατ’ αυτόν τον τρόπον από τα μεγάλα έθνη, είναι συχνά πολύ επικίνδυνοι για τους αντιπροσώπους».
Ήταν φύσει αδύνατον "o αντιπρόσωπος", δηλαδή η Ελλάδα, να αστυνομεύσει για λογαριασμό των Δυτικών περιοχές τόσο μεγάλης στρατηγικής σημασίας, όπου οι τουρκικοί πληθυσμοί ήταν υπερδιπλάσιοι από τους ελληνοχριστιανικούς. Χρησιμοποιήθηκε, όμως, η Μεγάλη Ιδέα αυτής της μικρής χώρας για εκβιαστεί το Νεοτουρκικό καθεστώς να συνθηκολογήσει με τους Δυτικούς.
Αυτό που απασχολούσε τους Δυτικούς ήταν η δημιουργία κρατών προτεκτοράτων στην περιοχή, που θα εμποδίζουν την κάθοδο των αντιπάλων τους στα νότια Βαλκάνια και τη Μικρά Ασία μέχρι το νότιο Καύκασο. Αυτά τα κράτη είναι η Ελλάδα και η Τουρκία.

Με κριτήριο τα συμφέροντά τους, οι Δυτικοί «σύμμαχοι» θα καθοριστούν και τους όρους της Συνθήκης της Λοζάνης (24 Ιουλίου 1923).
Θα αφαιρέσουν τη Δυτική Θράκη από τη Βουλγαρία, την οποία θα παραχωρήσουν στην Ελλάδα και θα επιστρέψουν την Ανατολική Θράκη στην Τουρκία.

Η ανταλλαγή πληθυσμών

Επειδή θέλουν την Ελλάδα και την Τουρκία σταθερά και ισχυρά κράτη, ικανά να εμποδίζουν «τον από βορά κίνδυνο», πρέπει να τα καταστήσουν εθνικά ομοιογενή.
Έτσι στα πλαίσια των συνομιλιών της Λοζάνης, που άρχισαν το Νοέμβριο του 1922, προωθούν την πολιτική της «υποχρεωτικής ανταλλαγής πληθυσμών».
Την υποχρεωτική ανταλλαγή την επιβάλλουν με τη Συμφωνία Ελλάδας Τουρκίας στις 30 Ιανουαρίου 1923, γιατί η «προαιρετική» που συμφωνήθηκε με τη Συνθήκη του Νεϊγύ (27 Νοεμβρίου 1919) και αφορούσε την ανταλλαγή πληθυσμών με τη Βουλγαρία, δεν είχε απολύτως κανένα αποτέλεσμα.
Την υποχρεωτική ανταλλαγή υποστηρίζουν και οι Η.Π.Α., οι οποίες αν και δεν συμμετείχαν άμεσα στον πόλεμο, παρεμβαίνουν στο ζήτημα των όρων της Συνθήκης της Λοζάνης, επικαλούμενες την προάσπιση των δικών τους συμφερόντων στην περιοχή.
Η ανταλλαγή πληθυσμών προωθήθηκε, βέβαια, με πρόσχημα τα συμφέροντα και την προστασία των εθνικών μειονοτήτων. Αυτό, όμως, είναι μια τεραστίων διαστάσεων υποκρισία.
Όπως είδαμε σε προηγούμενο σημείο του άρθρου, οι ελληνορθόδοξοι πληθυσμοί της Μικράς Ασίας και Α. Θράκης, όχι μόνο δεν διώκονταν, αλλά και είχαν προνομιακή θέση. Η ίδια η Μεγάλη Εθνοσυνέλευση των Νεοτούρκων είχε διακηρύξει επανειλημμένα, ότι θα συνεχίσουν να είναι σεβαστά τα δικαιώματα των μειονοτήτων. Αλλά ακόμα και αν υπήρχε δυσπιστία ως προς την ειλικρίνειά της, ήταν πανεύκολο η προστασία τους να ανατεθεί στις Μεγάλες Δυνάμεις.
Έτσι οι ελληνορθόδοξοι θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους για την εξυπηρέτηση άλλων σκοπών, άσχετων προς τα δικαιώματά τους και τα συμφέροντά τους.
Η Μικρά Ασία και η Αν. Θράκη θα «απελευθερωθούν» από αυτούς, προκειμένου να δημιουργηθούν τα δύο ισχυρά προτεκτοράτα των Δυτικών.

Το καθεστώς των Αθηνών θα χρησιμοποιήσει αυτούς τους πληθυσμούς κυρίως για τον εποικισμό της Μακεδονίας, όπου η πλειοψηφία του πληθυσμού κάθε άλλο παρά ελληνικός είναι. Θα αποτελέσουν την πρώτη γραμμή στο μέτωπο του «από βορά κινδύνου».
Εμπνευστής της πολιτικής της ανταλλαγής πληθυσμών είναι ο Ελ. Βενιζέλος.
Ξέρει ότι η Ελλάδα, λόγω σύνθεσης πληθυσμού, δύσκολα θα κρατήσει μελοντικά το τμήμα της Μακεδονίας που «κατέκτησε» με τους Βαλκανικούς Πολέμους.
Στα τέλη του 1914, οπότε έχει αρχίσει ο Α’ Παγκόσμιος, υποστηρίζει την συμμετοχή της Ελλάδας σε αυτόν στο πλευρό της Αντάντ και αποκαλύπτει τις προθέσεις του στον άλλο (λόγω αντιβουλγαρισμού) σύμμαχο, πρωθυπουργό της Ρουμανίας Τάκε Ιονέσκο. Σε μήνυμά του, που περιέχεται σε τηλεγράφημά του προς τον πρέσβη της Ελλάδας στο Βουκουρέστη, γράφει:
«Δεν αντιτιθέμεθα δια τούτο κατά ενδεχόμενης αυξήσεως της Βουλγαρίας είτε εν Θράκη εις βάρος της Τουρκίας είτε εν Μακεδονία διά παραχωρήσεων εκ μέρους της Σερβίας. […] Ο εθνικός όγκος των εν τω κόσμω Βουλγάρων είναι μικρότερος των 5.000.000 ψυχών. Ο ελληνικός εθνικός όγκος είναι μεγαλύτερος κατά 70%. Δια τον μείζονα τούτον εθνικόν όγκον, όστις μοιραίως είναι προορισμένος να συγκεντρωθή εντός των ορίων του ελευθέρου Βασιλείου, αξιούμεν έδαφος το οποίον να μην είναι μικρότερον του βουλγαρικού».
Ο Βενιζέλος αποκαλύπτει εδώ την πρόθεσή του να μεταφέρει ελληνορθόδοξους πληθυσμούς, αλλά και το «έδαφος» στο οποίο προτίθεται να τους εγκαταστήσει. Το γεγονός ότι κατά το Β’ Βαλκανικό Πόλεμο κάνει και εθνοκάθαρση στη Μακεδονία, επιβεβαιώνει αυτές τις προθέσεις. Τα θύματα αυτής της πολιτικής του θα αναγκαστούν να μεταναστεύσουν είτε στη Βουλγαρία είτε στην Τουρκία.
Έχοντας ακόμα στη μνήμη τους νοπές τις εικόνες των σφαγιασθέντων συγγενών τους και των καμένων χωριών τους, θα είναι οι πρώτοι που κάνουν το ίδιο στους εκεί ελληνορθόδοξους, που θα αποτελέσουν και το πρώτο κύμα «προσφύγων».
Η ελλαδική κυβέρνηση δεν μπορεί να αδυνατούσε να προβλέψει, ότι οι δικές της θηριωδίες στη Μακεδονία το 1913, θα προκαλέσουν αντίποινα εις βάρος των ομογενών τους. Το ίδιο ισχύει και για τις καταστροφές και τις σφαγές αμάχων του ελλαδικού εκστρατευτικού σώματος στη Μικρά Ασία.
Αυτή η συνειδητή πολιτική αποσκοπούσε στο ξερίζωμα του «Ελληνισμού» από τις εστίες του και την χρησιμοποίησή του για το εποικισμό των Νέων Χωρών.

Με αυτό τον τρόπο και αυτές τις απάνθρωπες πολιτικές εξυπηρετήθηκε ο σκοπός της κατασκευής της Μεγάλης και Ισχυρής Ελλάδας και του ένδοξου Ελληνικού Έθνους. Αυτό εξυπηρετούσε θαυμάσια τα συμφέροντα των Δυτικών στην περιοχή και γι’αυτό έγινε με την άμεση στήριξη και καθοδήγησή τους.
Αν οι υπήκοοι αυτού του κράτους γνώριζαν την πραγματική του ιστορία, δεν θα ήταν τόσο περήφανοι γι’ αυτήν, τόσο υπερόπτες, τόσο σοβινιστές, τόσο ρατσιστές… Θα ήταν δημοκρατικοί πολίτες.
Εμείς οι Μακεδόνες που ήμαστε θύματα αυτής της διαδικασίας κατασκευής του νεοελληνικού έθνους και κράτους, έχουμε έναν λόγο παραπάνω να επιδιώκουμε την αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας.
Στην εξυπηρέτηση αυτού του σκοπού αποσκοπεί η κατάθεση αυτού του άρθρου.

Υ.Γ. Χρησιμοποιώ τον όρο ελλαδικός αντί του ελληνικός, γιατί για παράδειγμα ο ελλαδικός στρατός δεν αποτελούνταν μόνο από Έλληνες, αλλά και από Μακεδόνες, Βλάχους, Αρβανίτες κλπ. Για τον ίδιο ακριβώς λόγο που τον ιταλικό κράτος ή το στρατό δεν τον λέμε λατινικό, αν και είναι λατινικός.