Αυστηρή έκθεση Συμβουλίου Ευρώπης για ρατσισμό, διακρίσεις, ατιμωρησία σε Ελλάδα

Οι διακρίσεις σε βάρος των Μακεδόνων είναι μέρος της έκθεσης και των αυστηρών συστάσεων του Συμβουλίου της Εθρώπης για την Ελλάδα, που δημοσιοποιήθηκε χθές.
Η έκθεση, για ευνόητους λόγους, πήρε ελάχιστη δημοσιότητα στά ελληνικά ΜΜΕ.
Το ίδιο συνέβει και με την ανάλογη έκθεση της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, που δημοσιοποιήθηκε πριν από δύο εβδομάδες και για την οποία είχαμε σχετική ανάρτηση (1 Σεπτεμβρίου 2009).

Αναδημοσιεύουμε τα σημαντικότερα σημεία της έκθεσης, όπως τα εκτίμησαν οι ΜΚΟ ΕΟΔΜ και ΕΠΣΕ στο παρακάτω

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

15 Σεπτεμβρίου 2009


Αυστηρή έκθεση Συμβουλίου Ευρώπης για ρατσισμό, διακρίσεις, ατιμωρησία σε Ελλάδα

Οι συνεργαζόμενες μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) Ελληνική Ομάδα για τα Δικαιώματα των Μειονοτήτων (ΕΟΔΜ) και Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ) εκφράζουν την ικανοποίησή τους για το περιεχόμενο της «Έκθεσης της ECRI για την Ελλάδα (τέταρτος κύκλος επιτήρησης)» (Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας - European Commission against Racism and Intolerance -ECRI) που δημοσιοποιήθηκε σήμερα στην ιστοσελίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης (ελληνικά: http://www.coe.int/t/dghl/monitoring/ecri/Country-by-country/Greece/GRC-CbC-IV-2009-031-GRC.pdf - αγγλικά: http://www.coe.int/t/dghl/monitoring/ecri/Country-by-country/Greece/GRC-CbC-IV-2009-031-ENG.pdf - γαλλικά: http://www.coe.int/t/dghl/monitoring/ecri/Country-by-country/Greece/GRC-CbC-IV-2009-031-FRE.pdf) με τη (διανθισμένη με παραπληροφόρηση και επιθέσεις) απάντηση της Ελλάδας σε παράρτημα. ΕΟΔΜ και ΕΠΣΕ είχαν ενημερώσει την ECRI κατά την επίσκεψή της το Σεπτέμβριο 2008 και την είχαν συνοδεύσει στους καταυλισμούς των Ρομά στο Ψάρι Ασπροπύργου και στα Σπάτα. Είχαν επίσης στείλει επικαιροποιημένες πληροφορίες μέχρι τις 2 Απριλίου 2009 που οριστικοποιήθηκε το κείμενο της έκθεσης. Αυτό στη συνέχεια στάλθηκε στην Ελλάδα για να υποβάλει σχόλια μέχρι τις 9 Σεπτεμβρίου 2009 που το κείμενο κατέστη οριστικό και υποβλήθηκε επίσημα στην Ελλάδα.
Την ίδια ημέρα υποβλήθηκαν στην Τσεχία και στην Ελβετία αντίστοιχες εκθέσεις. Έλληνας εμπειρογνώμονας στην ECRI είναι ο Καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου Στέλιος Περράκης.

Οι ΜΚΟ ΕΟΔΜ και ΕΠΣΕ θεωρούν πως τα σημαντικότερα σημεία της έκθεσης είναι:

Α. Ρατσιστικός λόγος και αντιρατσιστικός Ν. 927/79

1. «Ο επικεφαλής του ακροδεξιού κόμματος ΛΑ.Ο.Σ. [σημ. Γιώργος Καρατζαφέρης]… κάνει συχνά δημόσια αντισημιτικές και ρατσιστικές δηλώσεις, κατηγορώντας ακόμη τους μετανάστες για αύξηση των εγκλημάτων που σχετίζονται με ναρκωτικά και της βίας. Έως τώρα, δεν έχει διωχθεί για καμία από αυτές τις δηλώσεις σύμφωνα με το Νόμο 927/1979.» (παρ. 91)

2. «Η ECRI επισημαίνει ανησυχητικές εκθέσεις κάποιων εισαγγελέων, περιλαμβανομένου και του Προϊστάμενου της Εισαγγελίας [σημ. Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου] (Βλ. «Ομάδες υπέρ των Δικαιωμάτων Καταγγέλλουν τη Ρατσιστική Δήλωση του Έλληνα Εισαγγελέα», Δελτίο Τύπου από την Πρωτοβουλία για Δικαιοσύνη σε Ανοιχτή Κοινωνία, Αθήνα, 5 Φεβρουαρίου 2008), που κάνουν ρατσιστικές ή αντισημιτικές δηλώσεις χωρίς να τους επιβάλλονται κυρώσεις.» (. 92)
3. «Η ECRI εκφράζει τη λύπη της, καθώς οι αρχές ομολογούν ότι ο Νόμος 927/1979 εξακολουθεί να εφαρμόζεται σπάνια παρόλο που πληροφορίες υποδεικνύουν περιπτώσεις υποκίνησης φυλετικού μίσους στην Ελλάδα.
Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις έχουν ενημερώσει επιπλέον την ECRI ότι οι παραπάνω περιπτώσεις τέθηκαν ενώπιον του δικαστηρίου με δική τους πρωτοβουλία. Επομένως, είναι ακόμη απαραίτητες περισσότερες ενέργειες από την πλευρά του Εισαγγελέα για το σκοπό αυτό, καθώς φαίνεται ότι σπάνια υποβάλλει αυτεπαγγέλτως υποθέσεις ενώπιον του δικαστηρίου…

Η ECRI συνιστά έντονα στις ελληνικές αρχές να δράσουν σθεναρά για να διασφαλίσουν την τιμωρία των παραβάσεων του Νόμου 927/1979 ώστε να καταπολεμήσουν κατάλληλα την υποκίνηση φυλετικού μίσους…
Η ECRI συνιστά στις ελληνικές αρχές να συνεχίσουν να διασφαλίζουν την επιβολή του Νόμου 927/1979 κατά δημοσιογράφων και μέσων ενημέρωσης που υποκινούν το φυλετικό μίσος…
Η ECRI παροτρύνει τις ελληνικές αρχές να διασφαλίσουν ότι ο Νόμος 927/1979 εφαρμόζεται όσον αφορά όλα τα δημόσια πρόσωπα που χρησιμοποιούν ρατσιστικό λόγο.» (παρ. 17-18, 88, 94)

4. «Η ECRI ανησυχεί από το γεγονός ότι αντισημιτικές ενέργειες εξακολουθούν να συμβαίνουν στην Ελλάδα, … περιλαμβανομένης και εκείνης που έγινε πρόσφατα, τον Ιανουάριο 2009, όπου εβραϊκά κοιμητήρια βεβηλώθηκαν στα Ιωάννινα και έγιναν επιθέσεις κατά συναγωγών στο Βόλο και την Κέρκυρα και στο Μνημείο του Ολοκαυτώματος στην Κέρκυρα. Τον Αύγουστο 2008, μια πλάκα που τιμούσε τη μνήμη του Ολοκαυτώματος βεβηλώθηκε στη Ρόδο από μαθητές που βιντεοσκόπησαν την πράξη τους και την έβαλαν στο διαδίκτυο…
Η ECRI ανησυχεί ωστόσο από αναφορές για πολύ λίγες έρευνες και συλλήψεις μετά από αντισημιτικές ενέργειες και για την ανάγκη περισσότερης δράσης από την πλευρά των αρχών αναφορικά με εκδηλώσεις αντισημιτισμού, παρόλο που οι αντιπρόσωποι της εβραϊκής κοινότητας ενημέρωσαν την ECRI ότι υπάρχει μια τάση προς τη βελτίωση του θέματος αυτού… Οι αντιπρόσωποι της εβραϊκής κοινότητας έχουν επισημάνει ότι η όξυνση της διαμάχης στη Μέση Ανατολή προκαλεί τον αντισημιτισμό σε κάποια ελληνικά μέσα ενημέρωσης και ότι κάποιες εφημερίδες υπερβαίνουν τα όρια ανάμεσα στην πολιτική ανάλυση της κατάστασης και τον αντισημιτισμό.
Οι ελληνικές αρχές δεν έχουν επιβάλλει αποτελεσματικές κυρώσεις σε εκείνους που δημοσιεύουν αντισημιτικά βιβλία. Ως προς το σημείο αυτό, η ECRI επιθυμεί να επιστήσει την προσοχή των ελληνικών αρχών στην υπ’ αριθμό 9 Σύσταση Γενικής Πολιτικής για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού στην οποία καλεί τα κράτη μέλη να ποινικοποιήσουν, μεταξύ άλλων, τη δημόσια μετάδοση ή διανομή γραπτού, εικονογραφημένου ή άλλου αντισημιτικού υλικού.
Η ECRI συνιστά έντονα στις ελληνικές αρχές να τηρήσουν πιο σθεναρή στάση κατά του αντισημιτισμού σε όλες του τις εκδηλώσεις διασφαλίζοντας τη σύλληψη, τη δίωξη και την καταδίκη εκείνων που διαπράττουν αντισημιτικές ενέργειες.» (παρ 169-171)

Β. Ρατσιστική βία

5. «Από τη δημοσίευση της τρίτης έκθεσης της ECRI, έχουν αναφερθεί κάποιες ενέργειες βίας εναντίον εθνοτικών μειονοτήτων στα μέσα ενημέρωση και από παράγοντες της κοινωνίας των πολιτών.
Το 2006, οι τελευταίοι ανέφεραν 17 σοβαρά περιστατικά ρατσιστικής βίας κατά μεταναστών και προσφύγων, δύο σε Ρομά και δύο σε μέλη θρησκευτικών μειονοτήτων. Οι εκθέσεις υποδεικνύουν ότι στις 24 Ιουλίου 2007, ένας Αλβανός ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτους από τρεις Έλληνες στην πόλη του Βόλου. Φαίνεται ότι η υπόθεση λύθηκε, παρόλο που η ECRI δεν έχει καμία πληροφορία για την ποινή που επιβλήθηκε στους υπαίτιους.
Στις 30 Δεκεμβρίου 2007, οκτώ Πακιστανοί μετανάστες δέχτηκαν επίθεση στο σπίτι τους στο Αιγάλεω, προάστιο των Αθηνών, από μια ομάδα οπλισμένων ατόμων, που είχε σαν αποτέλεσμα τη μεταφορά κάποιων από τα θύματα στο νοσοκομείο λόγω σοβαρών τραυματισμών.
Το περιστατικό αυτό, που ήταν σύμφωνα με τις αναφορές το τέταρτο αυτού του τύπου κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2007, οδήγησε σε διαδηλώσεις διαμαρτυρίας στην Αθήνα το Δεκέμβριο του 2007.
Η ECRI δεν έχει καμία πληροφορία για τα μέτρα που ελήφθησαν κατά των υπόπτων, παρόλο που η αστυνομία δήλωσε ότι διεξήγαγε έρευνα. Πηγές ανέφεραν υψηλά επίπεδα εγκλημάτων μίσους που αναφέρθηκαν από μετανάστες στην Ελλάδα το 2007 με το 16,4 τοις εκατό όσων απάντησαν σε μια έρευνα να δηλώνουν ότι έχουν υπάρξει θύματα τέτοιων εγκλημάτων.

Συμπλοκές με ρατσιστικά κίνητρα ανάμεσα σε Αλβανούς και Έλληνες οπαδούς ποδοσφαίρου συνέβησαν το Μάρτιο 2005 και η ECRI σημειώνει με ενδιαφέρον ότι, μερικοί Έλληνες και Αλβανοί συντάκτες έκαναν έκκληση για ηρεμία και συγκράτηση πριν από το εν λόγω παιχνίδι. Όπως αναλύεται με περισσότερες λεπτομέρειες παρακάτω, αντισημιτικές ενέργειες, όπως βεβήλωση τάφων και βανδαλισμοί κατά μνημείων του Ολοκαυτώματος εξακολουθούν να συμβαίνουν.
Η ECRI επισημαίνει με ανησυχία εκθέσεις συνεχούς βίας από την αστυνομία και φύλαξη συνόρων κατά Ρομά, προσφύγων, ατόμων που ζητούν άσυλο και μεταναστών. Υπάρχουν επίσης καταγγελίες σχετικά με θεωρούμενη αδράνεια της αστυνομίας σε εγκλήματα με ρατσιστικό κίνητρο και προκατάληψη κατά των μεταναστών.» (παρ. 82)

6. «Η ECRI παροτρύνει τις ελληνικές αρχές να διεξάγουν αποτελεσματικές έρευνες για ισχυριζόμενες υποθέσεις φυλετικών διακρίσεων ή κακής συμπεριφοράς με ρατσιστικά κίνητρα από την αστυνομία και να διασφαλίσουν όπως πρέπει ότι οι δράστες αυτών των ενεργειών τιμωρούνται κατάλληλα. Η ECRI συνιστά έντονα στις ελληνικές αρχές να προβλέψουν για τη δημιουργία οργάνου, ανεξάρτητου από τις αστυνομικές και διωκτικές αρχές, στο οποίο θα ανατεθεί η έρευνα των ισχυριζόμενων υποθέσεων φυλετικών διακρίσεων και κακής συμπεριφοράς με ρατσιστικά κίνητρα από την αστυνομία.» (παρ. 178-179)

Γ. Ρομά

7. «Η ECRI σημειώνει με ανησυχία ότι οι Ρομά παραμένουν σε πολύ μειονεκτική θέση αναφορικά με την εκπαίδευση. Υπάρχουν ακόμη περιπτώσεις σχολείων που αρνούνται να εγγράψουν παιδιά Ρομά για να φοιτήσουν, σε κάποιες περιπτώσεις εξαιτίας της πίεσης από γονείς που δεν είναι Ρομά.
Η ECRI ανησυχεί ιδιαίτερα από το γεγονός ότι υπάρχουν επίσης περιπτώσεις παιδιών Ρομά που διαχωρίζονται από τα άλλα παιδιά στο ίδιο σχολείο ή κοντινή περιοχή.
Σε μια περίπτωση (Υπόθεση Σαμπάνης και λοιποί κατά Ελλάδος - Προσφυγή αρ. 32526/05 [σημ. υποβλήθηκε από το ΕΠΣΕ]) Απόφαση 5 Ιουνίου 2008), το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων θεώρησε ότι η Ελλάδα παραβίασε το Άρθρο 14 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (απαγόρευση των διακρίσεων για την άσκηση των δικαιωμάτων που περιέχονται στη Σύμβαση) σε συνδυασμό με το Άρθρο 2 του Πρωτοκόλλου 1 (δικαίωμα στην εκπαίδευση)…
Η ECRI προτρέπει τις ελληνικές αρχές να ενισχύσουν τα μέτρα που έχουν ληφθεί για την αντιμετώπιση των προβλημάτων των παιδιών Ρομά στην εκπαίδευση περιλαμβανομένου του αποκλεισμού, των διακρίσεων και της μειωμένης απόδοσης, μεταξύ άλλων, σε πλήρη συμμόρφωση με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για το θέμα αυτό.» (παρ. 53, 56)

8. «Η ECRI παρατήρησε σε μια επιτόπου επίσκεψη σε καταυλισμούς Ρομά στον Ασπρόπυργο και τα Σπάτα κοντά στην Αθήνα, ότι οι συνθήκες διαβίωσης κάποιων Ρομά εξακολουθούν να είναι απαράδεκτα κατώτερες των διεθνών προτύπων.
Η ECRI… ανησυχεί για το ότι όπως παρατηρήθηκε στον Ασπρόπυργο και τα Σπάτα, κάποιοι καταυλισμοί Ρομά είναι απολύτως απομονωμένοι από τον υπόλοιπο πληθυσμό, χωρίς τρεχούμενο νερό ή ηλεκτρικό και χωρίς αποχετευτικό σύστημα ή πρόσβαση σε δημόσια συγκοινωνία.
Οι καταυλισμοί αυτοί δεν είναι εύκολα προσβάσιμοι και δεν υπάρχουν ασφαλτοστρωμένοι δρόμοι που να οδηγούν σε αυτούς και οι κάτοικοί τους ζουν σε αυτοσχέδια ή προκατασκευασμένα σπίτια, χωρίς θέρμανση το χειμώνα και στέγες που στάζουν σε ορισμένες περιπτώσεις, αφήνοντας έτσι τα ευπαθή άτομα όπως παιδιά, εγκύους και τους ηλικιωμένους ιδιαίτερα εκτεθειμένους σε ασθένειες.
Οι Ρομά που ζουν στους καταυλισμούς αυτούς αντιμετωπίζουν επίσης στην καλύτερη περίπτωση αδιαφορία και στη χειρότερη εχθρικότητα (όπως παρατηρήθηκε στον Ασπρόπυργο) από την πλευρά κάποιων από τις τοπικές αρχές και όσων δεν είναι Ρομά…
Εν όψει της σοβαρότητας των προβλημάτων που αντιμετωπίζονται στον καταυλισμό του Ασπροπύργου, είναι απαραίτητη η βοήθεια από την κυβέρνηση για τη μεταστέγαση των Ρομά που παραμένουν εκεί… Όσον αφορά στο σχέδιο στεγαστικών δανείων, παρόλο που οι αρχές έχουν υποδείξει ότι αξιολογείται, οι εκθέσεις [σημ. των ΕΟΔΜ-ΕΠΣΕ] δείχνουν ότι μπορεί να έχουν υπάρξει παρατυπίες στην εφαρμογή του σχεδίου αυτού, όπως δάνεια που δεν παρέχονται στους προοριζόμενους δικαιούχους τους.
Η ECRI ελπίζει έτσι ότι όλοι οι ισχυρισμοί θα ερευνηθούν δεόντως και θα επιβληθούν κυρώσεις εάν αποδειχτούν βάσιμοι.» (παρ. 70-71)

9. «Η ECRI συνιστά έντομα τη δημιουργία περισσότερων συστηματικών και μακροπρόθεσμων μηχανισμών για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της εφαρμογής του Ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης [σημ. για τους Ρομά] ώστε να αξιολογηθούν τα αποτελέσματα και να γίνουν οι απαραίτητες προσαρμογές. Η ECRI συνιστά οι αντιπρόσωποι των Ρομά να εμπλέκονται σε αυτή τη διαδικασία.» (παρ. 99)

10. «Η ECRI σημειώνει με ανησυχία ότι, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, οι Ρομά συνεχίζουν να υποφέρουν από διακρίσεις και κοινωνικό αποκλεισμό σε διάφορους τομείς όπως η παιδεία, η στέγαση και η απασχόληση από μέλη της πλειοψηφίας καθώς και δημόσιους λειτουργούς, ακόμα και σε τοπικό επίπεδο. Υπάρχουν επίσης περιπτώσεις αστυνομικής βίας κατά των Ρομά.
Η ECRI σημειώνει αναφορικά με αυτό ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει καταδικάσει την Ελλάδα για παράβαση, μεταξύ άλλων, των Άρθρων 14 και 2 (απαγόρευση των διακρίσεων και δικαίωμα στη ζωή, αντίστοιχα) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για ωμότητα της αστυνομίας, αποτυχία διεξαγωγής αποτελεσματικών ερευνών ή έρευνας του ρατσιστικού κινήτρου εγκλημάτων που διαπράχθηκαν κατά των Ρομά (Βλ. Πετροπούλου-Τσακίρη κατά Ελλάδος, Προσφυγή Αρ. 44803/04, Απόφαση 6 Δεκεμβρίου 2007 - Καραγιαννόπουλος κατά Ελλάδος, Προσφυγή Αρ. 27850/03, Απόφαση 21 Ιουνίου 2007 - Μπέκος και Κουτρόπουλος κατά Ελλάδος, Προσφυγή Αρ. 15250/02, Απόφαση 13 Δεκεμβρίου 2005 [σημ. και οι τρεις υποβλήθηκαν από το ΕΠΣΕ]).
Η ECRI έχει λάβει επίσης αναφορές από Ρομά που δεν αντιμετωπίστηκαν ισότιμα από το δικαστικό σύστημα, με περιπτώσεις που ήταν εναντίον των μελών αυτής της ομάδας να ερευνώνται άμεσα ενώ εκείνες στις οποίες οι Ρομά είναι οι ενάγοντες να χρειάζονται συνήθως περισσότερο χρόνο για να επιλυθούν ή/και να έχουν αποτελέσματα που δεν σέβονται πάντα απόλυτα τα δικαιώματα του ενάγοντα Ρομά. Η ECRI δεν γνωρίζει τα μέτρα που ελήφθησαν για την αύξηση της ενημέρωσης ανάμεσα στους δημοσίους υπαλλήλους σχετικά με την απαγόρευση των διακρίσεων, αλλά αυτό φαίνεται απαραίτητο, ακόμη και σε τοπικό επίπεδο, όπου η ECRI έχει επισημάνει στα Σπάτα και τον Ασπρόπυργο ότι οι Ρομά που ζουν σε καταυλισμούς δεν ωφελούνται από την απαιτούμενη προσοχή των τοπικών κοινωνικών υπηρεσιών. Η ECRI συνιστά στις ελληνικές αρχές να λάβουν δυναμικά μέτρα για την καταπολέμηση των διακρίσεων που αντιμετωπίζουν οι Ρομά σε διάφορους τομείς, περιλαμβανομένου και του συστήματος δικαίου. Έτσι, συνιστά και πάλι την αύξηση της ενημέρωσης για τους δημοσίους υπαλλήλους σχετικά με την απαγόρευση των διακρίσεων, καθώς και για τη νομοθεσία σχετικά με το θέμα αυτό.
Η ECRI συνιστά επίσης κάθε ισχυρισμός διάκρισης που αναφέρεται από Ρομά να ερευνάται άμεσα και να επιβάλλονται οι κατάλληλες κυρώσεις στις περιπτώσεις που οι ισχυρισμοί αποδεικνύονται βάσιμοι.» (παρ. 101-102)

Δ. Εθνικές μειονότητες

11. «Η ECRI ενθαρρύνει τις ελληνικές αρχές να συνεχίσουν τα μέτρα που έχουν λάβει ως τώρα για να βελτιώσουν την κατάσταση της μουσουλμανικής μειονότητας της δυτικής Θράκης στον τομέα της εκπαίδευσης.
Συνιστά να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην κατάσταση των δύο άλλων στοιχείων της μουσουλμανικής μειονότητας, τους Ρομά και τους Πομάκους, στην περιοχή αυτή.
Η ECRI συνιστά στις ελληνικές αρχές να ανοίξουν διάλογο με τους αντιπροσώπους όλων των μουσουλμάνων της δυτικής Θράκης για να βρεθεί κοινό έδαφος για την επίλυση των θεμάτων που απομένουν στην παιδεία, δηλαδή την ποιότητα της κατάρτισης των δασκάλων και τη δημιουργία δίγλωσσων νηπιαγωγείων». (παρ. 62-63)

12. «Η κατάσταση της αναγνώρισης του δικαιώματος της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι αναφορικά με κάποιες ομάδες που ζουν στην Ελλάδα (Μακεδόνες [Μια ομάδα – ξεχωριστή από την πλειοψηφία – στην ελληνική διοικητική περιοχή της Μακεδονίας. Η ECRI θυμίζει ότι οι εθνικά Έλληνες που αποτελούν την πλειοψηφία στην παραπάνω ελληνική διοικητική περιοχή αποκαλούνται επίσης Μακεδόνες] και Τούρκους [Οι πολίτες τουρκικής εθνοτικής καταγωγής (Τουρκογενείς – [σημ. στο πρωτότυπο ο όρος είναι ethnic Turks]) είναι μια από τις ομάδες που αποτελούν τη μουσουλμανική μειονότητα της δυτικής Θράκης που περιλαμβάνει επίσης τους Ρομά και τους Πομάκους]) παραμένει.

Για το σκοπό αυτό, από την τρίτη έκθεση της ECRI, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εξέδωσε τρεις αποφάσεις κατά της Ελλάδας για παραβίαση του Άρθρου 11 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ελευθερία του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι) αναφορικά με μέλη της κοινότητας ατόμων εθνοτικής τουρκικής καταγωγής [σημ. στο πρωτότυπο ο όρος είναι ethnic Turk community] (Τουρκική Ένωση Ξάνθης και άλλοι κατά Ελλάδος, Προσφυγή Αρ. 26698/05, Απόφαση 27 Μαρτίου 2008, Εμίν και άλλοι κατά Ελλάδος, Προσφυγή Αρ. 34144/05, Απόφαση 27 Μαρτίου 2008 και Bekir-Ousta και άλλοι κατά Ελλάδος, Προσφυγή Αρ. 35151/05, Απόφαση 1 Οκτωβρίου 2007).

Αναφορικά με τα άτομα Μακεδονικής εθνικής ταυτότητας [σημ. στο πρωτότυπο ο όρος είναι ethnic Macedonians] και την απόφαση της υπόθεσης Σιδηρόπουλος και λοιποί κατά Ελλάδος που αναφέρθηκε στην τρίτη της έκθεση (ECtHR, 57/1997/841/8107, 10 July 1998), η ECRI ενημερώθηκε ότι το ζήτημα της αναγνώρισης του εν λόγω σωματίου (Στέγη Μακεδονικού Πολιτισμού) εκκρεμεί ενώπιον του Ανώτατου Δικαστηρίου καθώς δεν έχει ακόμη αναγνωριστεί.

Φαίνεται ακόμη ότι ούτε τα σωματεία εθνοτικής τουρκικής καταγωγής [σημ. στο πρωτότυπο ο όρος είναι ethnic Turkish organizations], που αποτελούσαν το θέμα των παραπάνω αποφάσεων, έχουν αναγνωριστεί ακόμη.
Η ECRI επιθυμεί για το σκοπό αυτό να επιστήσει την προσοχή των ελληνικών αρχών τη διαπίστωση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ότι οι σύλλογοι που αναζητούν εθνική ταυτότητα ήταν επίσης σημαντικοί για τη σωστή λειτουργία της δημοκρατίας.
Θεωρείται ότι ο πλουραλισμός βασίστηκε επίσης στη γνήσια αναγνώριση και το σεβασμό για τη διαφορετικότητα και τις δυναμικές των πολιτιστικών παραδόσεων, των εθνοτικών και πολιτισμικών ταυτοτήτων και των θρησκευτικών πεποιθήσεων
(Βλ. Ενωμένη Μακεδονική Ένωση Ilinden και άλλοι κατά Βουλγαρίας, Προσφυγή Αρ. 59491/00, Απόφαση 19 Ιανουαρίου 2006, παραγρ. 58.).
Η ECRI σημειώνει ότι θα πρέπει να υπάρξει ακόμη πρόοδος για την αναγνώριση του δικαιώματος των μελών των μειονοτικών ομάδων για ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και επίσης για την ελευθερία της έκφρασης.» (παρ. 112-113)

13. «Οι παράγοντες της κοινωνίας των πολιτών και οι αντιπρόσωποι της μακεδονικής κοινότητας έχουν υποδείξει στην ECRI ότι η εφαρμογή συμβιβαστικών μέτρων που ελήφθησαν για εκείνους που διέφυγαν στον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο αναφορικά με την αποκατάσταση της ιθαγένειάς τους και την επιστροφή της περιουσίας τους που είχε κατασχεθεί, εξακολουθεί να ισχύει μόνο για τους αυτόχθονες Έλληνες (Με Υπουργική Απόφαση Αρ. 106841 του 1982 και το Νόμο 1540 του 1985).

Αντιπρόσωποι της Μακεδονικής κοινότητας έχουν εκφράσει ακόμη τα αισθήματα διάκρισης, μεταξύ άλλων, αναφορικά με τη χρήση των ονομάτων τους στη δική τους γλώσσα και την αδυναμία να παραπεμφθούν στο δικαστήριο υποθέσεις ομιλιών μίσους στα μέσα ενημέρωσης κατά των Μακεδόνων.
Αντιπρόσωποι της τουρκικής κοινότητας της δυτικής Θράκης έχουν επίσης δηλώσει ότι η αναγνώριση της ταυτότητάς τους είναι ανάμεσα στα πιο σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν μαζί με την παιδεία και το δικαίωμα για θρησκευτική ελευθερία, ποτ έχουν συζητηθεί σε άλλα σημεία αυτής της έκθεσης.

Η ECRI συνιστά έντονα στις ελληνικές αρχές να λάβουν μέτρα για την αναγνώριση των δικαιωμάτων των μελών διαφορετικών ομάδων που ζουν στην Ελλάδα, περιλαμβανομένης και της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι, σε πλήρη συμμόρφωση με τις σχετικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Η ECRI συνιστά ξανά στις ελληνικές αρχές να κάνουν ενέργειες για την εφαρμογή, με τρόπο που δεν θα προωθεί τις διακρίσεις, των συμβιβαστικών μέτρων που λαμβάνονται για όλους εκείνους που διέφυγαν στον εμφύλιο πόλεμο.

Η ECRI συνιστά στις ελληνικές αρχές να ερευνήσουν τους ισχυρισμούς για διακρίσεις κατά μελών της μακεδονικής και της τουρκικής κοινότητας και να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα για να τις αντιμετωπίσουν, περιλαμβανομένης και της διασφάλισης της εφαρμογής της σχετικής νομοθεσίας όπου είναι απαραίτητο.

Η ECRI συνιστά επίσης έντονα στις ελληνικές αρχές να κάνουν ενέργειες για την αναγνώριση του δικαιώματος του αυτοπροσδιορισμού των ομάδων αυτών.» (παρ. 114-117)

14. «Στην τρίτη της έκθεση, η ECRI συνέστησε έντονα στις ελληνικές αρχές να ανοίξουν διάλογο με τους εκπροσώπους των Μακεδόνων, προκειμένου να εξευρεθεί λύση στις εντάσεις που σημειώνονται μεταξύ αυτής της ομάδας και των αρχών, καθώς και μεταξύ της ομάδας και του γενικότερου πληθυσμού, ώστε να μπορέσει να επιτευχθεί η συνύπαρξη με αμοιβαίο σεβασμό προς το συμφέρον όλων.

Αντιπρόσωποι της μακεδονικής κοινότητας έχουν αναφέρει ότι οι προσπάθειές τους για συμμετοχή σε διάλογο με τις ελληνικές αρχές, για ζητήματα όπως η γλώσσα και η χρήση της μακεδονικής γλώσσας στην τηλεόραση δεν έχουν αποδώσει.

Η ECRI ελπίζει έτσι ότι οι αρχές θα συμμετέχουν σε έναν ανοιχτό και εποικοδομητικό διάλογο με τους αντιπροσώπους της μακεδονικής κοινότητας για ζητήματα που απασχολούν τα μέλη αυτής της ομάδας.
Η ECRI συνιστά ξανά στις ελληνικές αρχές να ορίσουν ένα διάλογο με τους αντιπροσώπους των Μακεδόνων για να βρεθεί μια λύση στα ζητήματα που επηρεάζουν τα μέλη αυτής της ομάδας.» (παρ. 118-120)

15. «Η ECRI συνιστά στις ελληνικές αρχές να ανοίξουν διάλογο με τα μέλη της μουσουλμανικής μειονότητας της δυτικής Θράκης για να βρεθεί μια λύση για τα ζητήματα του διορισμού των Μουφτήδων καθώς και για το ζήτημα του διορισμού των Ιμάμηδων.
Η ECRI συνιστά έντονα στις ελληνικές αρχές να διασφαλίσουν ότι οποιεσδήποτε αποφάσεις ληφθούν για τα θέματα αυτά να είναι σε πλήρη συμμόρφωση με τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η ECRI συνιστά στις ελληνικές αρχές να λάβουν μέτρα για να διασφαλίσουν την εφαρμογή της νομοθεσίας που αφορά τα ιδιωτικά φιλανθρωπικά ιδρύματα (αβκούφια), περιλαμβανομένων και των διατάξεων που αφορούν την εκλογή των διοικητικών τους επιτροπών.
Η ECRI συνιστά επίσης στις αρχές να βρουν μια λύση, σε συνεργασία με τους αντιπροσώπους της μουσουλμανικής μειονότητας της δυτικής Θράκης, στο θέμα του ύψους των μιναρέδων. (παρ 125-126)

16. «Η ECRI έχει λάβει αντικρουόμενες εκθέσεις από τις ελληνικές αρχές και κάποιους αντιπροσώπους της μουσουλμανικής μειονότητας της δυτικής Θράκης για την ταυτότητα των Ρομά και των Πομάκων της περιοχής.
Από τη μια πλευρά, οι αρχές υπέδειξαν ότι η ταυτότητα των Ρομά και των Πομάκων δεν αναγνωρίζεται πάντα από την πλειοψηφία των πολιτών με εθνοτική τουρκική καταγωγή στην περιοχή και ότι αυτοί είναι κάποιες φορές τα θύματα των διακρίσεων από την πλευρά τους.
Από την άλλη πλευρά, κάποιοι αντιπρόσωποι της μουσουλμανικής μειονότητας της δυτικής Θράκης το αντικρούουν.
Για το ζήτημα αυτό, η ECRI επιθυμεί να υπενθυμίσει ότι η αρχή για εθελοντικό αυτοπροσδιορισμό θα πρέπει να επιβληθεί για όλους και να ληφθούν μέτρα για τη διασφάλιση του σεβασμού για την ταυτότητα όλων των ομάδων που ζουν στη δυτική Θράκη.» (παρ. 127)

Ε. Θρησκευτικές μειονότητες

17. «Ο προσηλυτισμός δεν έχει ακόμη αποποινικοποιηθεί και οι εκθέσεις υποδεικνύουν ότι αυτό έχει οδηγήσει στον κατατρεγμό κάποιων Μαρτύρων του Ιεχωβά…
Στον τομέα της παιδείας, η ECRI επισημαίνει με ανησυχία εκθέσεις σύμφωνα με τις οποίες κάποια σχολικά βιβλία εξακολουθούν να περιέχουν αρνητικές αναφορές στον Καθολικισμό, τον Ιουδαϊσμό και την αρχαία πολυθεϊστική ελληνική παράδοση…
Η ECRI δεν γνωρίζει για κάποια μακροπρόθεσμα και ευρύτερα μέτρα που ελήφθησαν από τις ελληνικές αρχές για να αυξήσουν την ενημέρωση του κοινού σχετικά με την ανεξιθρησκία… φαίνεται ότι η κυριαρχία της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, η οποία εξακολουθεί να έχει δυνατή επιρροή στην ελληνική δημόσια ζωή, επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται τα μέλη των θρησκευτικών μειονοτικών ομάδων, καθώς μερικές φορές αντιμετωπίζουν διακρίσεις και προκατάληψη σε διάφορους τομείς, περιλαμβανομένης της απασχόλησης σε κάποιους φορείς του δημόσιου τομέα.
Από την άποψη αυτή, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων θεώρησε ότι η Ελλάδα παραβιάζει, μεταξύ άλλων, το Άρθρο 9 (ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην περίπτωση που κατατέθηκε από κάποιο δικηγόρο ο οποίος υποχρεώθηκε να δηλώσει δημόσια ότι δεν ήταν Χριστιανός Ορθόδοξος πριν κάνει μια υπεύθυνη δήλωση (Αλεξανδρίδης κατά Ελλάδος, Προσφυγή Αρ. 19516/06, Απόφαση 21 Φεβρουαρίου 2008. [σημ. υποβλήθηκε από το ΕΠΣΕ]).
H ECRI ενημερώθηκε ότι οι ελληνικές αρχές έχουν υποσχεθεί κάποια έκταση για την κατασκευή μουσουλμανικού τεμένους στην Αθήνα, αλλά ότι η διοικητική διαδικασία για το σκοπό αυτό δεν έχει ακόμη ξεκινήσει. Οι μουσουλμάνοι αντιπρόσωποι στην Αθήνα έχουν ενημερώσει την ECRI για την ανάγκη του μουσουλμανικού αυτού τεμένους καθώς προς το παρόν προσεύχονται σε διάφορα μέρη όπως ιδιωτικά διαμερίσματα. Η ECRI επομένως εκφράζει τη λύπη της που δεν υπάρχουν νέες εξελίξεις για το θέμα αυτό ύστερα από την τρίτη της έκθεση και ελπίζει ότι το ζήτημα θα επιλυθεί το συντομότερο δυνατό. Η ECRI επισημαίνει πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες μουσουλμανικοί χώροι ταφής και σχετικών θρησκευτικών δραστηριοτήτων δεν διατίθενται στην Αθήνα...
Η ECRI συνιστά και πάλι να αποποινικοποιηθεί ο προσηλυτισμός. Συνιστά επίσης στις ελληνικές αρχές να συνεχίσουν να αφαιρούν τις αρνητικές αναφορές σε διάφορες θρησκείες από τα σχολικά βιβλία… Η ECRI συνιστά στις ελληνικές αρχές να εξαλείψουν τα διοικητικά και άλλα εμπόδια για την κατασκευή ενός μουσουλμανικού τεμένους στην Αθήνα.» (παρ 104-105, 107-108, 110)

ΣΤ. Μετανάστες και αιτούντες άσυλο

18. «Η ECRI σημειώνει με ανησυχία πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες, παρά τη ραγδαία αύξηση συμμετοχής από παιδιά μεταναστών δεύτερης γενιάς στο σχολείο, το ποσοστό εγκατάλειψης του σχολείου είναι δυσανάλογα υψηλότερο από τον εθνικό μέσο όρο και ότι έχουν παρατηρηθεί περιπτώσεις αποκλεισμού και διακρίσεων. Επιπλέον, οι φοιτητές των πανεπιστημίων που δεν είναι Έλληνες ή Ευρωπαίοι, οι οποίοι είτε γεννήθηκαν στην Ελλάδα ή έζησαν εκεί το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους και πήραν απολυτήριο λυκείου στη χώρα αυτή, δεν δικαιούνται τα ίδια φοιτητικά προνόμια, περιλαμβανομένων και προνομίων στέγασης όπως οι Έλληνες ή Ευρωπαίοι υπήκοοι.» (παρ. 66).

19. «Όσον αφορά τους μετανάστες, το προσωπικό των δημόσιων νοσοκομείων είναι υποχρεωμένο από το νόμο να αρνείται ιατρική φροντίδα σε παράνομους μετανάστες εκτός από έκτακτα περιστατικά και ανήλικα παιδιά. Παρόλο που οι εκθέσεις έδειξαν ότι στην πράξη, ο νόμος αυτός δεν εφαρμόζεται γενικά από το ιατρικό προσωπικό, η ECRI θεωρεί ότι οι αρχές θα πρέπει να προβλέψουν να ανακαλέσουν τη διάταξη αυτή για να αποφύγουν πρακτικές διακρίσεων, όπως ζητήθηκε επίσης από την Ελληνική Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.» (παρ. 77)

20. «Η ECRI συνιστά στις ελληνικές αρχές να λάβουν μέτρα για την αντιμετώπιση των κενών που απομένουν στη διαδικασία ασύλου, περιλαμβανομένης της βελτίωσης των υπηρεσιών διερμηνείας και νομικών συμβουλών για τους αιτούντες άσυλο.
Η ECRI συνιστά επίσης τη λήψη μέτρων για τη βελτίωση των συνθηκών στα κέντρα κράτησης για αιτούντες άσυλο.
Η ECRI επιθυμεί να υπενθυμίσει για το σκοπό αυτό, ότι η κράτηση των αιτούντων άσυλο θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως τελευταία λύση, όταν δεν υπάρχουν άλλες διαθέσιμες επιλογές…
Η ECRI έχει ενημερωθεί ότι οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις δεν έχουν πρόσβαση σε περιοχές μεταφοράς για τους αιτούντες άσυλο αν δεν είναι υποχρεωτικό για να εκπροσωπήσουν κάποιον. Έχει επίσης επισημανθεί στην ECRI ότι οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις δεν λαμβάνονται υπόψη από τις αρχές με τον τρόπο που θα έπρεπε. Η πρόσβαση στα κέντρα κράτησης των αιτούντων άσυλο παραμένει ακόμη στην κρίση της τοπικής αστυνομικής διεύθυνσης λόγω έλλειψης κεντρικού συστήματος για τη διαχείρισή τους.» (παρ. 133, 136)

21. «Η ECRI προτρέπει τις ελληνικές αρχές να αντιμετωπίσουν οποιαδήποτε διαρθρωτικά προβλήματα εντός της διοίκησης που εξακολουθούν να καθυστερούν τη διαδικασία για την έκδοση και την ανανέωση των αδειών παραμονής και να διαχωρίσουν αυτό το θέμα από την απαίτηση των ενσήμων.
Η ECRI συνιστά στις ελληνικές αρχές να διασφαλίσουν ότι οι απαιτήσεις για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, της ιστορίας και του πολιτισμού πριν από την απόκτηση μακροχρόνιας άδειας παραμονής συνοδεύονται από κατάλληλες δομές που περιλαμβάνουν δωρεάν μαθήματα προσαρμοσμένα κατά το δυνατό περισσότερο στις ανάγκες των αιτούντων, την ικανότητα παρακολούθησης και την επάρκεια προσόντων.
Η ECRI συνιστά στις ελληνικές αρχές να μειώσουν τα έξοδα για την έκδοση των αδειών παραμονής. Η ECRI συνιστά στις ελληνικές αρχές να εργαστούν σε συνεργασία με τις ομάδες μεταναστών, μεταξύ άλλων, και το Συνήγορο του Πολίτη για να επιλύσουν όλα αυτά τα προβλήματα.» (παρ. 142-144)

22. «Η ECRI παροτρύνει τις ελληνικές αρχές να επανεξετάσουν την κατάσταση των μεταναστών αναφορικά με τα κριτήρια νομιμοποίησης της κατάστασής τους και να πραγματοποιήσουν μια σημαντική ανανέωση της τρέχουσας νομοθεσίας και πρακτικής στον τομέα αυτό.
Η ECRI συνιστά έντονα στις ελληνικές αρχές να λάβουν μέτρα για να παρέχουν εκπαίδευση για τη σχετική νομοθεσία σε όλους τους δημοσίους υπαλλήλους που συναλλάσσονται με μετανάστες. Η ECRI συνιστά επίσης είτε να τους παρέχονται μαθήματα Αγγλικών ή υπηρεσίες διερμηνείας όταν ασχολούνται με απορίες των μεταναστών.
Η ECRI συνιστά να ληφθούν μέτρα για να παρέχονται στους μετανάστες οι κατάλληλες πληροφορίες στις βασικές γλώσσες που μιλούν εκείνοι...
Η ECRI ενθαρρύνει τις ελληνικές αρχές να συνεχίσουν τα μέτρα που έχουν λάβει από την τρίτη της αναφορά για την ένταξη των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία. Συνιστά έντονα να διαμορφωθεί μια μακροπρόθεσμη στρατηγική ένταξης χρηματοδοτούμενη από το κράτος σε συνεργασία με τους αντιπροσώπους των μεταναστών για τη βελτίωση της κατάστασης στον τομέα αυτό αναφορικά με τους κατοίκους μακροχρόνιου διαστήματος και τους μετανάστες δεύτερης γενιάς.
Η ECRI παροτρύνει τις ελληνικές αρχές να διασφαλίσουν ότι παρέχονται πιστοποιητικά γέννησης σε όλα τα παιδιά που γεννιούνται στην Ελλάδα, ανεξάρτητα από την ιθαγένεια των γονιών τους και να προβλέψουν για μακροχρόνια παραμονή ή ιθαγένεια για τους μετανάστες δεύτερης γενιάς…
Η ECRI συνιστά στις ελληνικές αρχές να προβλέψουν για το δικαίωμα κατοίκων μακροχρόνιας διαμονής και μεταναστών δεύτερης γενιάς να συμμετέχουν στο δημόσιο βίο σε τοπικό επίπεδο όπως προβλέπεται στη Σύμβαση για την Συμμετοχή των Αλλοδαπών στον Δημόσιο Βίο σε Τοπικό Επίπεδο.» (παρ. 149-150, 154-155, 158)

23. «Η ECRI παροτρύνει τις ελληνικές αρχές να καθιερώσουν δομές για να αντιμετωπίσουν τους παράνομους μετανάστες μετά την απελευθέρωση από την κράτηση όπως διαμονή, νομική βοήθεια και κοινωνικές υπηρεσίες.
Η ECRI συνιστά τη δημιουργία μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την αντιμετώπιση του ζητήματος της παράνομης μετανάστευσης με τους απαραίτητους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους και την κατάρτιση του προσωπικού που συναλλάσσεται μαζί τους για να διασφαλιστεί ο πλήρης σεβασμός στα διεθνή, ευρωπαϊκά και ελληνικά πρότυπα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η ECRI συνιστά στις ελληνικές αρχές να λάβουν μέτρα για την παροχή ελεύθερης πρόσβασης από την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις στους μετανάστες που τοποθετούνται σε κέντρα κράτησης και να καθιερωθεί ένα πιο επίσημο σύστημα για το σκοπό αυτό…
Η ECRI παροτρύνει τις ελληνικές αρχές να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή για την κατάσταση των ασυνόδευτων ανηλίκων αντιμετωπίζοντας τα νομικά και διαρθρωτικά προβλήματα που αφορούν την κατάστασή τους, περιλαμβανομένης και της τροποποίησης του νόμου για να τους δώσουν τη δυνατότητα να τοποθετηθούν αμέσως σε ιδρύματα φροντίδας.» (παρ. 163-164, 166)