Παρασκευή 6 Μαρτίου 2009

ΠΟΙΟΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣΑΝ ΤΟ 1822 ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Αρχές Φεβρουαρίου του 1822 ξεσπάει άλλη μια εξέγερση κατά των Οθωμανών στη Μακεδονία. Στις 19 Φεβρουαρίου οι επαναστάτες έχουν ήδη καταλάβει τη Νάουσα και τα γύρω χωριά και στις 21 μπαίνουν στη Βέροια την οποία όμως δεν μπορούν να κρατήσουν.
Οι Οθωμανικές δυνάμεις αντεπετίθενται αλλά οι επαναστάτες τις αντιμετωπίζουν κατά μέτωπο στις 12 Μαρτίου, στη Ντόμπρα (Καλή Παναγιά), περί τα πέντε χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Βέροιας. Η αποτυχία και οι μεγάλες απώλειες που έχουν οι κατακτητές, αναγκάζουν τον Εμπού Λουμπούτ, πασά της Θεσσαλονίκης, να εκστρατεύσει ο ίδιος με όλες του τις δυνάμεις και να πολιορκήσει τη Νάουσα στα τέλη Μαρτίου.
Έχει μείνει γνωστή και ως επανάσταση του Βερμίου, λόγω του ότι είχε ως επίκεντρο το Βέρμιο ή της Νάουσας λόγω του ότι η πόλη ήταν το κέντρο του επαναστατικού κινήματος, και η οποία τελικά καταστράφηκε στις 13 Απριλίου από τους κατακτητές.
Η επανάσταση είναι πολύ γνωστή και προβεβλημένη. Ελάχιστα γνωστή παραμένει όμως η σύνθεση των επαναστατικών δυνάμεων και η ταυτότητα των χωριών που καταστράφηκαν μαζί με τη Νάουσα.
Τα γύρω από τη Νάουσα χωριά είναι τα: Γκόρνο Γκραμαντίκοβο (Άνω Γραμματικό), Ντόλνο Γκραμαντίκοβο (Κάτω Γραμματικό), Όσλιανι (Αγία Φωτεινή), που ανήκουν στο Ν. Πέλλας, Κουτσούφλιανι (Άγιος Παύλος), Ντραζίλοβο (Μεταμόρφωση), Φέτιτσα (Πολλά Νερά), Ράμνιτσα (δεν ξανακατοικήθηκε), Γκόρνο Σέλο (Άνω Βέρμιο), Ντόλνο Σέλο (Κάτω Βέρμιο – το Σέλο έγινε Σέλι και με αυτό το όνομα είναι γνωστό το χιονοδρομικό κέντρο της Βέροιας), Χοροπάν (Στενήμαχος), Μαρούσα – Ντόλιανι (Κουμαριά), Ιαβόρνιτσα (Τρίλοφον-Νέα Κούκλενα), Σούβα Λιβάντα (Ξιρολίβαδον), Τσόρνοβο (Φυτία), Ντόμπρα (Καλή Παναγιά), Κούμανιτς (Κομνήνιο), Ντόλνα Λούζιτσα (Τριπόταμος), Γκόρνα Λούζιτσα (Άνω Τριπόταμος), Τόπλιανι (Γεωργιανοί), Τσαρκόβιανη (Άγιος Ιωάννης-Μικρή Σάντα), Καρατάσι (Μαυροδένδρι).
Τα ονόματα σε παρένθεση είναι αυτά που επέβαλε το ελλαδικό κράτος το 1926. Η ίδια η πόλη λεγόταν Νιάουστα ή Νέγκουστα ή Νέγκους, ενώ και τα τοπωνύμια μέσα και γύρω από την πόλη δεν ήταν ελληνικά, όπως Αράπιτσα, Μπάταν, Στουπάνοι κλπ. Η περιοχή όπου είναι ο αρχαιολογικός χώρος της Σχολής του Αριστοτέλη, ακόμα και σήμερα ονομάζεται Ισβόρια (ίσβορ στα μακεδονικά είναι η πηγή). Οι κάτοικοι είχαν ως μητρική γλώσσα τη μακεδονική και ως δεύτερη γλώσσα την ελληνική.
Αλλά και τα χωριά του κάμπου της Νάουσας, για τα οποία δεν υπάρχουν πληροφορίες που να λένε ότι καταστράφηκαν, δεν είχαν ελληνικά ονόματα, ούτε ήταν ελληνόφωνα. Τσαρμαρίνοβο (Μαρίνα), Γιανάκοβο (Γιαννακοχώρι), Γκολίσανι (Λευκάδια), Κοπάνοβο (Κοπανός), Ντόλνο Κοπάνοβο (Χαρίεσα), Μινόστιτσα (Μονόσπιτα), Γιάντσιστα (Άγιος Γεώργιος), Βέστιτσα (Αγγελοχώρι) κλπ. Οι κάτοικοι και αυτών των χωριών μέχρι το 1912 μιλούσαν αποκλειστικά τη Μακεδονική. Το ίδιο συνέβαινε και με τα ορεινά χωριά της Βέροιας, όπως και νότια αυτής. Η Βεργίνα λεγόταν Κούτλες, το Αιγίνιο λεγόταν Λιμπάνοβο κλπ. Ελληνικά μιλούσαν τα χωριά νοτιοανατολικά της Βέροιας, γύρω από το Γιδά (Αλεξάνδρεια), και γι’ αυτό η περιοχή ονομαζόταν Ρουμλούκι. Ακόμα και αυτοί εκείνη την εποχή δεν είχαν ελληνική συνείδηση αλλά ρωμαίικη (Ρουμ-μιλιέτ – Ρωμιοί). Το γιατί δεν συμμετείχαν στην επανάσταση οφείλεται κυρίως στον ρόλο που έπαιζαν τα όργανα του Πατριαρχείου, τα οποία συνιστούσαν «δουλικήν υπακοήν εις τους κρατούντας». Την επανάσταση του Βερμίου την ονόμασαν ελληνική πολύ αργότερα οι καταχραστές του «ελληνισμού».
Ηγέτες της επανάστασης ήταν ο Τάσος Καρατάσος και ο Αγγελής Γάτσος, ενώ επιτελικό ρόλο παίζει ο προύχοντας Ζαφειράκης.
Ο αρχιστράτηγος Καρατάσος κατάγεται από τη Ντόμπρα, που στα μακεδονικά σημαίνει καλή και το 1926 μετονομάστηκε σε Καλή Παναγιά. Πήρε το όνομά της από το μοναστήρι της Ντόμπρα Μπογκρόντιτσα. Το Μπογκρόντιτσα (Θεοτόκος) καταργήθηκε, ενώ το Ντόμπρα πήρε την ελληνοποιημένη παραφθορά Δοβρά. Έτσι προέκυψε η Μονή Δοβρά και ο Δήμος Δοβρά με έδρα τη Γιάντσιστα (Άγιος Γεώργιος).
Ο Αγγελής Γάτσος κατάγεται από το Σαρακίνοβο (Σαρακινοί Αλμωπίας – Ν.Πέλλας). Το όνομά του ήταν Άγγελ ή Γκέλε Γκάτσοβ και στο χωριό του, όπως και σε όλα τα χωριά του Ν. Πέλλας από όπου είχε δημιουργήσει το σώμα του, κανένα δεν είχε μητρική του γλώσσα τα ελληνικά πριν το 1912.
Μετά την καταστολή της εξέγερσης οι Καρατάσος και Γάτσος συγκροτούν σώμα τριακοσίων περίπου μαχητών και πηγαίνουν στη Ρούμελη και το Μoριά, όπου αγωνίζονται μέχρι το τέλος της επανάστασης. Ελληνόφωνος οπλαρχηγός ή σώμα ελληνοφώνων από τη Μακεδονία που να πήγε να βοηθήσει τους επαναστατημένους Γραικούς, δεν αναφέρεται απολύτως κανένας.
Σε όλη την νεοελληνική βιβλιογραφία, τις εγκυκλοπαίδειες, τα δημοσιεύματα, τις επετειακές εκδηλώσεις οι Καρατάσος, Γάτσος και οι μαχητές των σωμάτων τους αποκαλούνται σκέτα Μακεδόνες, χωρίς απολύτως κανέναν άλλο προσδιορισμό. Πουθενά δεν τους λένε «Σλάβους», «Βούλγαρους», «Βουλγαρόφωνους», «Σλαβόφωνους», «Σκοπιανούς» ή οτιδήποτε άλλο. «Σλαβόφωνους» τους λένε οι σύγχρονοι θιασώτες του «ελληνισμού», όταν θέλουν να υποστηρίξουν ότι οι «σλαβόφωνοι» Μακεδόνες είχαν ελληνική συνείδηση. Για να γίνουν πειστικοί αναφέρουν ως παράδειγμα τους Καρατάσο και Γάτσο.
Ένα άλλο χοντρό ψέμα που λένε γι’ αυτούς, είναι ότι πολέμησαν για την Ελλάδα. Αποκρύπτουν συνειδητά, ότι εκείνη την εποχή κράτος Ελλάδα δεν υπήρχε, ότι ο αγώνας εκείνος ήταν πανβαλκανικός και όλοι οι βαλκάνιοι επαναστάτες αλληλοβοηθιούνταν. Κατά την επανάσταση του 1821 στην Ελλάδα συμμετείχαν και Βούλγαροι (με τον Χατζηχρήστο), Βλάχοι, Αλβανοί, Ρουμάνοι κ.α. Ο Τ.Καρατάσος μαζί με τον βλάχο Γιωργάκη Ολύμπιο λίγα χρόνια νωρίτερα είχαν συμμετάσχει με μακεδονικό σώμα στην εξέγερση της Σερβίας. Μακεδονικό σώμα με επικεφαλής το Γιωργάκη Ολύμπιο και το Μακεντόνσκι είχε συμμετάσχει στην εξέγερση στη Μολδοβλαχία.
Ογδόντα χρόνια αργότερα ξεσπάει στη Μακεδονία άλλη μια μεγάλη εξέγερση. Είναι η γνωστή επανάσταση του Ηλιντεν, το καλοκαίρι του 1903. Η σύνθεση των επαναστατικών σωμάτων είναι ακριβώς η ίδια με εκείνην της εξέγερσης του Βερμίου. Λίγο μεγαλύτερη φαίνεται να είναι η συμμετοχή των Βλάχων. Βλάχος ήταν ο οπλαρχηγός των Κορεστίων Καστοριάς, Μήτρος Βλάχος, ο αρχιστράτηγος των επαναστατών του Κρουσόβου, Πήτου Γκούλη, ο Γκιόργκι Μουτσιτάνο, το σώμα του οποίου σε συνεργασία με το σώμα του Ζλατάν από την Γκολέσανη (Λευκάδια) Νάουσας, αιχμαλώτισαν, δίκασαν, καταδίκασαν και κρέμασαν τον μακεδονοδιώκτη Τέλο Αγρα.
Ο Άγρας τρομοκρατούσε, δολοφονούσε, βίαζε και εκβίαζε ακριβώς εκείνα τα χωριά και τους απογόνους εκείνων που έκαναν την επανάσταση του Βερμίου. Ακριβώς εκείνους που όλοι οι Νεοέλληνες αποκαλούνε σκέτο Μακεδόνες, ενώ τους απογόνους τους που έκαναν την επανάσταση του Ηλιντεν, τους αποκαλούνε Βουλγάρους, γιατί έτσι εξυπηρετείται η αντιμακεδονική τους πολιτική. Βούλγαρους αποκαλούνε όχι μόνο τους Μακεδόνες, των οποίων η γλώσσα έχει συγγένεια με τη Βουλγαρική αλλά ακόμη και τους Βλάχους επειδή συμμετείχαν στην εξέγερση του Ηλιντεν που είχε ξεκάθαρο στόχο την απελευθέρωση της Μακεδονίας. «Η Μακεδονία στους Μακεδόνες» ήταν το κεντρικό τους σύνθημα.
Την επανάσταση του Ηλιντεν την έκανε ακριβώς ο ίδιος λαός που έκανε και την επανάσταση του Βερμίου. Αν είναι «Βούλγαροι» οι Μακεδόνες επειδή δεν είναι ελληνόφωνοι, τότε Βούλγαρος ήταν και ο Καρατάσος, του οποίου αγάλματα υπάρχουν στη Βέροια και τη Νάουσα και ο Γάτσος του οποίου άγαλμα υπάρχει στην Αριδαία.
Καιρός είναι να σταματήσει αυτή η εξωφρενική διαστρέβλωση της αλήθειας και της πραγματικής ιστορίας. Να σταματήσει η εγκληματική ασέβεια προς τους σύγχρονους Μακεδόνες και να αποδοθεί σ΄αυτούς ο σεβασμός και τα δικαιώματα που δικαιούνται. Τα ιδανικά για τα οποία αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν οι Μακεδόνες επαναστάτες του 1822, του 1903 και όλων των άλλων περιόδων πρέπει να επικρατήσουν στον τόπο τους. Να απελευθερωθεί η Μακεδονία από το ψέμα, την ασέβεια και τη σχιζοφρένεια.

7 σχόλια:

  1. Ανώνυμος6/3/09, 12:01 μ.μ.

    Македонија има свои
    Интереси и своја политика
    Тие им припагаат на сите македонци.
    Оној што сака да работи на присоединувањето
    На македониј кон бугариа,грција или србија,
    Тои може да се смета за добар бугарин, грк, или србин
    Но не и за добар македонец



    Гоце делцев

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ανώνυμος11/3/09, 10:15 π.μ.

    Αμαν πια με τη "δήλωση" Ντέλτσεβ που έβαλε στο στόμα Βούλγαρος συγγραφέας σε λογοτεχνικό βιβλίο. Βρείτε κάτι πιο πρωτότυπο επιτέλους.

    Αντε Τάσο Καρατάσο, καλή αρχή χωρίς ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ανώνυμε 1,15
    Μην αγνούμε ότι όσα ξέρουμε κάτι λίγοι, δεν τα ξέρει ο πολύς κόσμος. Και το γεγονός ότι έβαλε τη "δήλωση" Ντέλετσεβ Βούλγαρος συγγραφέας έχει τη συμασία του.
    Πρόθεσή μας είναι να ενημερώνουμε τον κόσμο για την πραγματική ιστορία του τόπου. Κάποια αξιόλογα σχόλια ανγνωστών, κυρίως ιστορικά, θα τα δημοσιεύουμε ως κύρια ανάρτηση.

    Το ψευδόνυμο του συνεργάτου είναι σκέτο Καρατάσο, διότι εκτός από τον Τάσο Καρατάσο που ηγήθηκε της επανάστασης του 1822 στην περιοχή Βερμίου, υπήρχε και ένας άλλος Καρατάσος του οποίου η καταγωγή ήταν από το Οστροβο (Άρνισσα) και ήταν από τους Βοεβόδες (καπετάνιους) της επανάστασης του Ιλιντεν το 1903. Τον πρώτο τον παρουσιάζουν ως Μακεδόνα, ενώ τον δεύτερο ως Βούλγαρο, παρόλο που είχαν την ίδια καταγωγή και μητρική γλώσσα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ανώνυμος13/3/09, 3:57 μ.μ.

    "Ακόμα και αυτοί εκείνη την εποχή δεν είχαν ελληνική συνείδηση αλλά ρωμαίικη (Ρουμ-μιλιέτ – Ρωμιοί)."

    Ο ορος Ρουμ-μιλιετ κλπ χρησιμοποιοουνταν επι οθωμανικης αυτοκρατοριας για να δηλωσει τους Χριστιανους. Προερχεται απο το Ρωμιοι (βυζαντινο, Κωνστ/πολη Νεα Ρωμη). Αυτος ο ορος χρησιμοποιειται ακομη κ σημερα στην Τουρκια για να δηλωνει την ελληνικη μειονοτητα κ οχι ο younan (...αυτο για οσους νομιζουν οτι οι ελληνες εκει εχουν δικαιωμα αυτοπροσδιορισμου)

    Για οσους νομιζουν οτι εκεινη την εποχη δεν υπηρχε η ελληνικη συνειδηση καλο θα ηταν να διαβασουν το "Μαχου υπερ πιστεως κ πατριδος" του Υψηλαντη.

    Το γιατί δεν συμμετείχαν στην επανάσταση οφείλεται κυρίως στον ρόλο που έπαιζαν τα όργανα του Πατριαρχείου, τα οποία συνιστούσαν «δουλικήν υπακοήν εις τους κρατούντας».

    Το αν συμμετειχαν (αν οχι δεν πρωτοστατησαν) στην επανασταση ας το αφησουμε καλυτερα στους ιστορικους και οχι σε φανατισμενους ανθρωπους ποτισμενους με μισος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ανώνυμε 6.57
    Και πριν τον Υψηλάντη υπήρχαν Ρωμιοί που μιλούσαν για ελληνική καταγωγή. Παράδειγμα ο Ρήγας Βελεστινλής. Επειδή είναι ένα διαφορετικό ζήτημα, εντός του επομένου 24ώρου θα υπάρχει νέα ανάρτηση που ετοιμάζει συνεργάτης.

    Το ζήτημα του ρόλου που έπαιξαν τα όργανα του Πατριαρχείου, αν το αφήσουμε στους επαγγελματίες ιστορικούς, ποτέ δεν θα μάθουμε την αλήθεια. Οι εξαρτημένοι από την εξουσία ιστορικοί, δεν είναι ελεύθεροι να παρουσιάσουν δυσάρεστες για την εξουσία πλευρές της ιστορίας. Ή μήπως έχεις διαφορετική γνώμη?
    Ευτυχώς το ιντερνετ προσφέρει κάποια δυνατότητα παρουσίασης δυσάρεστων για την εξουσία ζητημάτων. Κάποια ώρα θα ασχοληθούμε και με ευτό. Επειδή όμως είμαστε ερασιτέχνες ιστορικοί και έχουμε και άλλες υποχρεώσεις, θέλουμε κάποια πίστωση χρόνου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ανώνυμος22/3/09, 11:19 μ.μ.

    Την περιοδο της ελληνικης επαναστασης υπαρχει μονο το εθνος των Ρωμιων/Ελληνων αντιθετικα προς τους Οθωμανους μουσουλμανους που αναδυεται μεσα απο την αναπτυξη μιας ελληνικης αστικης ταξης (ελληνοφωνης και μη)και το καμινι του εθνικοαπελευθερωτικου αγωνα 1821.
    Οι Μακεδονες που συμμετειχαν στην επανασταση στη Ναουσα και κατεβηκαν μετα στη Νοτια Ελλαδα πολεμωντας απο το 1822-1829 εγιναν Ελληνες οπως και ολοι οι αλλοι ελληνοφωνοι, βλαχοφωνοι, αρβανιτοφωνοι Ρωμιοι επαναστατες της Νοτιας Ελλαδας.
    Η ταυτοτητα τους σφραγιστηκε για παντα απο την επανασταση υπο την ηγεμονια της ιδεολογιας του φιλελευθερου εθνικου αστικου κρατους και ο Ρωμιος εγινε Ελληνας ανεξαρτητα απο τις οποιες υπαρκτες δυτικες επιρροες.

    Αντιθετα την περιοδο του Ιλιντεν το Ρωμιος υπαρχει αντιθετικα με το Βουλγαρος, Ρουμανος, Σερβος που εχουν αναδυθει επισης ως εθνη και εθνικες επιλογες για τους Μακεδονες.Η ταυτοτητα του Μακεδονα αντιθετα διατηρει ενα προκαπιταλιστικο προσημο και αναφορα (δεν εχει αναδυθει ακομα ως εθνικη ταυτοτητα κατι που συνεβη με μαζικους ορους μετα το 1945 στη Μακεδονια του Βαρδαρη). Στη διαδικασια μετασχηματισμου των προκαπιταλιστικων ταυτοτητων σε εθνικες ταυτοτητες οι τελευταιες αποτελουν επιλογες παραταξης πριν παγιωθουν ως οριστικες εθνικες "φυσικες" επιλογες.
    Γι αυτο και γειτονικα χωρια,οικογενειες,αδελφια επιλεγουν διαφορετικα εθνη,χωριζονται με βιαιο τροπο.
    Γραικομανοι,Βουγκαρομανοι,Σερβομανοι υπηρχαν πολυ πριν το 1913 και φυσικα δεν ηταν το μηχανιστικο αποτελεσμα ξενης προπαγανδας πανω στους ανυποψιαστους και αθωους Μακεδονες.Ηταν το αποτελεσμα του τροπου με τον οποιο η Μακεδονια περασε απο τον ασιατικο τροπο παραγωγης και την Οθωμανικη αυτοκρατορια στον καπιταλισμο και στα εθνικα κρατη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Ανώνυμος9/1/10, 8:49 π.μ.

    Η απάντηση στην ερώτηση είναι απλή: εμείς οι Έλληνες Μακεδόνες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή